درباره بیمه بیکاری بیشتر بدانیم

به موجب قانون بیمه بیکاری، آن دسته از بیمه‌شدگانی که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده به کار باشند از مستمری بیمه‌ بیکاری برخوردار می‌شوند.

در حال حاضر غیر ارادی بودن بیکاری، ملاک اصلی برقراری حمایت‌های قانونی برای بیمه‌شدگان بیکار است و تنها افرادی می‌توانند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند که به صورت غیر ارادی از کار بیکار شده و خروج از اشتغال به اراده و خواست آنها نبوده باشد.

تشخیص ارادی و غیرارادی بودن بیکاری بر عهده کمیته‌ای متشکل از نمایندگان اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان تأمین‌ اجتماعی است و شعب تأمین‌ اجتماعی بر اساس معرفی ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی درخصوص برقراری مقرری بیمه‌ بیکاری برای بیمه‌شدگان اقدام می‌کنند.

پرداخت بیمه بیکاری نیز مطابق با حداقل دستمزد است، بر اساس قانون،کارگرانی که مشمول بیمه بیکاری می‌شوند پرداخت بیشترین سهم بیمه بیکاری ٨٠ درصد حقوق آنها است که این درصد نباید از حداقل مزد کمتر باشد و ٥٥ درصد از آن به عنوان حداقل مزدی که در سه ماه قبل از بیکاری دریافت کرده‌اند، ١٠درصد حق همسر و ١٠ درصد برای دو فرزند است.

*شرایط پرداخت بیمه بیکاری:

اخراج از محل کار، پرداخت حداقل شش ماه حق بیمه و داشتن یک سال قرارداد کار با پرداخت حق بیمه

*اما مقرری بیمه بیکاری شامل چه کسانی می‌شود؟

بیمه‌شدگانی که بدون میل و اراده بیکار شوند در صورتی که دارای حداقل شش ماه سابقه پرداخت حق‌ بیمه باشند می‌توانند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند.

*اخراج از محل کار و داشتن ٦ ماه حق بیمه مهمترین شرط پرداخت بیمه بیکاری

آن دسته از بیمه‌شدگانی که به علت بروز حوادث غیرمترقبه مانند سیل، جنگ، زلزله و آتش‌سوزی بیکار می‌شوند، برای دریافت مقرری بیمه ‌بیکاری نیاز به داشتن حداقل سابقه ندارند و حتی اگر در روز اول کار بر اثر این حوادث بیکار شوند، می‌توانند مقرری بیمه‌ بیکاری دریافت کنند.

متقاضیان بیمه بیکاری که کار خود را به صورت غیر ارادی از دست بدهند برای دریافت مقرری بیمه‌ بیکاری حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخ بیکاریمی‌توانند موضوع را به واحدهای اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی محل اطلاع دهند و آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی و یا کار مشابه آن اعلام کنند.
طبعا مراجعه متقاضی بعد از ٣٠ روز با عذر موجه و با تایید هیأت حل اختلاف اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا ٣ ماه امکانپذیر خواهد بود.

مدت پرداخت بیمه‌ بیکاری به بیمه‌شدگان واجد شرایط به سابقه پرداخت حق‌ بیمه از سوی آنان بستگی دارد.  و مدت آن از ۳۶ ماه برای بیمه‌شدگان مجرد و ۵۰ ماه برای بیمه‌شدگان متأهل و متکفل بیشتر نیست.

*قطع مقرری بیمه بیکاری چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

کارگرانی که از مقرری بیمه بیکاری استفاده می‌کنند در صورت اشتغال مجدد، مقرری بیمه بیکاری آنان قطع می‌شود. همچنین در صورتی که پس از برقراری مقرری بیمه‌ بیکاری مشخص ‌شود که بیکاری بیمه‌ شده ناشی از اراده شخصی وی بوده یا بیمه ‌شده بیکار اشتغال مجدد خود را اعلام نکرده و به رغم اشتغال همچنان به دریافت مقرری ادامه دهد، باید وجوه دریافتی و کمک هزینه بیکاری را به سازمان تأمین‌ اجتماعی بازپرداخت کند.
تنها استثنا در جریان مقرری بیمه بیکاری در مورد افرادی است که در شروع بیمه بیکاری دارای ٥٥ سال سن یا بیشتر هستند و مادامی که مشغول به کار نشده‌اند در صورت دارا بودن شرایط می‌توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی تحت پوشش بیمه بیکاری باقی بمانند.

در حال حاضر کمترین مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری شش ماه و بیشترین پرداخت ۵۰ماه است و اداره کل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وزارت کار وظیفه حمایت اجتماعی و پرداخت مقرری بیمه بیکاری به افرادی را که علیرغم میل خود بیکار شده‌اند،‌ برعهده دارد.

لازم به ذکر است که ایام استفاده از مقرری بیمه بیکاری جزو سوابق پرداخت حق بیمه کارگران به لحاظ بازنشستگی، از کارافتادگی و فوت محسوب می‌شود.

مقرری بیکاری، فقط برای بیمه‌شدگان اجباری

یکی از خدمات تامین اجتماعی که از سال ١٣٦٩ توسط سازمان تامین اجتماعی ارائه می‌شود بیمه بیکاری است. قانون بیمه بیکاری که سه بار به صورت آزمایشی اجرا شد، بالاخره در تاریخ ٢٦/٢/١٣٦٩ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و جزو خدمات و تعهدات سازمان تامین اجتماعی قرار گرفت. طبق این قانون صندوق بیمه بیکاری کاملا از صندوق تامین اجتماعی مجزاست و از نظر دخل‌ و خرج به صورت مستقل اداره می‌شود.
کلیه مشمولین قانون تامین اجتماعی که تابع قوانین کار و کارکشاورزی هستند مشمول قانون بیمه بیکاری نیز می‌شوند، بنابراین کسانی که طبق قانون کار تحت پوشش بیمه اجباری هستند قانون بیمه بیکاری نیز بر آن‌ها حاکم است ولی کسانی که به صورت اختیاری، آزاد و به صورت خویش‌فرما بیمه هستند، از شمول این قانون خارج‌اند.

بر این اساس گروه‌های سه‌گانه  صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه‌شدگان اختیاری، بازنشستگان و ازکارافتادگان کلی، و  اتباع خارجی از شمول قانون بیمه بیکاری خارج‌اند.

فرد مقرری‌بگیر بیکار در طول دوران استفاده از مقرری مذکور باید در کلاس‌های سوادآموزی و بازآموزی حرفه‌ای که توسط وزارت کار برگزار می‌شود شرکت و گزارش آن را به سازمان تامین اجتماعی ارائه کند. ضمن اینکه در صورت ارائه شغلی مناسب و مرتبط با تخصص، فرد بیکار باید اشتغال جدید را بپذیرد و اعلام کند.

میزان حق بیمه بیکاری ٣ درصد از حقوق و دستمزد بیمه‌شده است که کلا توسط کارفرما پرداخت می‌شود. بر این اساس برای فرد بیمه‌شده که مشمول قانون کار و بیمه اجباری است در مجموع ٣٠ درصد حق بیمه پرداخت می‌شود که ٢٣ درصد آن سهم کارفرما و ٧ درصد آن سهم بیمه‌شده است.

شرایط پرداخت مقرری:

مقرری بیمه بیکاری در صورتی به بیمه‌شده پرداخت می‌شود که اولاً به صورت غیرارادی بیکار شده باشد. به این معنا که از کار اخراج شده و یا بر اثر اتفاقات غیرمترقبه و قهریه مثل سیل، زلزله، جنگ و آتش‌سوزی و... کار خود را از دست داده باشد.

بیمه‌شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی (مانند تعدیل نیرو جهت افزایش بازدهی، استفاده از فناوری پیشرفته و یا تغییر کاربری، بازسازی خط تولید، جابه‌جایی کارگاه، و...) کار خود را به صورت موقت از دست می‌دهند با تشخیص وزارتخانه ذی‌ربط و تایید شورای عالی کار می‌توانند از مقرری بیمه بیکاری بهره‌مند شوند.

بنابراین کسی که با اختیار خود کار را ترک می‌کند نمی‌تواند درخواست مقرری بیمه بیکاری کند.

ثانیاً فرد باید حداقل شش ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد.

برای کسانی که بر اثر حوادث غیرمترقبه کار خود را از دست می‌دهند شرط دوم لازم نیست. این‌گونه افراد در صورتی که سابقه پرداخت حق بیمه آن‌ها کمتر از شش ماه باشد مطابق مشمولینی که شش ماه پرداخت حق بیمه دارند از مقرری بهره‌مند خواهند شد.

حداکثر مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری ٥٠ ماه برای متاهلین و ٣٦ ماه برای مجردین است
که بر اساس دو عامل تعیین می‌شو.، مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری برای افراد متاهل یا متکفل و افراد مجرد متفاوت است. برای مثال، چنانچه دو بیمه‌شده یکی مجرد و دیگری متاهل با داشتن شش ماه سابقه پرداخت حق بیمه بیکار شوند، برای بیمه‌شده مجرد شش ماه و برای بیمه‌شده متاهل یکسال مقرری تعیین می‌شود.
همچنین سابقه پرداخت حق بیمه نیز یکی دیگر از عوامل تعیین میزان مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری توسط سازمان تامین اجتماعی است.

مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری جزو سوابق بیمه‌شده از نظر بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت محسوب می‌شود. ولی این مدت به‌عنوان سابقه برای تعیین مقرری بیمه بیکاری در دفعات بعد منظور نمی‌شود. تشخیص اخراج و یا ترک کار و تاریخ وقوع بیکاری بیمه‌شده به عهده واحد کار و امور اجتماعی محل است، پس از مراجعه و درخواست بیمه‌شده ظرف سی روز پس از بیکاری در واحدهای کار و امور اجتماعی موضوع مورد بررسی قرار می‌گیرد و وضعیت بیکاری بیمه‌شده از نظر ارادی و یا غیرارادی بودن تعیین می‌شود.
واحد کار و امور اجتماعی محل حداکثر ظرف سی روز پس از مراجعه و اخذ مدارک از طرف بیمه‌شده بیکار موظف است موضوع اخراج و یا عوامل غیرارادی دیگر را طی نامه‌ای به سازمان تامین اجتماعی اطلاع دهد و سازمان تامین اجتماعی و یا شعبه مربوطه نیز مکلف است ظرف مدت ده روز پس از ثبت معرفی‌نامه فرد بیکار در صورت داشتن شرایط دیگر (داشتن حداقل سابقه مقرر- شش ماه- و عدم قطع ارتباط بیمه‌ای با سازمان) برای فرد بیکار ،مقرری منظور کند.

چنانچه بیمه‌شده بیکار نتواند ظرف مهلت ٣٠ روز به واحد کار محل مراجعه کند، در صورت داشتن عذر موجه و تشخیص هیئت اختلاف وزارت کار، پذیرش درخواست او حداکثر تا ٣ ماه امکان‌پذیر است.
چگونگی محاسبه میزان مقرری بیکاری

میزان پرداخت مقرری بیمه بیکاری ٥٥ درصد متوسط حقوق و دستمزد بیمه‌شده است که بر اساس تعداد افراد تحت تکفل تا ٤ نفر و هر نفر ١٠ درصد قابل افزایش است، مشروط بر آنکه از حداقل دستمزد همان سال که توسط شورای عالی کار تعیین می‌شود کمتر نباشد و از ٨٠ درصد حقوق بیمه‌شده نیز بیشتر نباشد.
فردی که از مستمری ازکارافتادگی جزئی استفاده می‌کند همزمان می‌تواند از مقرری بیمه بیکاری نیز بهره‌مند شود.
چنانچه بیمه‌شده‌ای پس از طی دوران سربازی به محل کار خود بازگردد ولی کارفرما از به‌کارگیری مجدد او خودداری کند، باید حداکثر ظرف مدت دوماه به محل کار خود بازگردد و اگر کارفرما از پذیرش او خودداری کند با احراز سایر شرایط می‌تواند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کند.

با توجه به آنچه گفته شد بیمه شدگان بیکار، در صورت احراز شرایط زیر استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را دارند:

• مشمول قانون کارو قانون تامین اجتماعی باشند.
• به صورت غیر ارادی از کار اخراج شده باشند
• تبعه کشورهای خارجی نباشند.
• مستمری بگیر، بازنشسته و یا از کار افتاده کلی نباشند.
• بیمه شده قبل از بیکار شدن حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد. ( در صورت اتمام قرارداد بیکار شدن حداقل یکسال سابقه نیاز است)
• بیمه شدگانی که به علت بروز حوادث غیرمترقبه مانند سیل، جنگ، زلزله و آتش سوزی بیکار می شوند، برای دریافت مقرری بیمه بیکاری، نیاز به داشتن حداقل سابقه پرداخت حق بیمه ندارند و حتی اگر در روز اول کار بر اثر این حوادث بیکار شوند می توانند مقرری بیمه بیکاری دریافت کنند.
• بیمه شدگان باید در دوره های کارآموزی و سوادآموزی که از سوی ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی و نهضت سوادآموزی برگزار می شود، شرکت کنند و هر دوماه یک بار، گواهی لازم در این زمینه را به شعب تامین اجتماعی ارائه کنند.

مدت پرداخت و جدول بیمه بیکاری

مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری به بیمه شدگان واجد شرایط، به سابقه پرداخت حق بیمه از سوی آنان بستگی دارد و در هر حال مدت آن از ۳۶ ماه برای بیمه شدگان مجرد و ۵۰ ماه برای بیمه شدگان متاهل و متکفل بیشتر نیست.حداکثر مدت استفاده از مقرری بیمه بیکاری برای هر بیمه شده در طول دوران کاری وی بشرح جدول زیر است

 

تنها استثناء در مورد سقف مدت زمان پرداخت مقرری بیمه بیکاری، مربوط به افراد مسن مشمول قانون بیمه بیکاری است که در زمان وقوع بیکاری ۵۵ سال سن و بیشتر و ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند. این افراد در صورت عدم اشتغال، می توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند.

مبلغ مقرری روزانه بیمه بیکاری 

میزان مقرری روزانه بیمه بیکاری، ۵۵ درصد متوسط مزد یا حقوق و یا کارمزد روزانهبیمه شده است. به مقرری افراد متاهل و متکفل، به ازای هر یک از افراد تحت تکفل )حداکثر تا ۴ نفر( ۱۰ درصد حداقل دستمزد زمان بیکاری )شروع بیکاری) افزوده می­شود، اما در هر حال میزان مقرری بیمه بیکاری نباید از حداقل دستمزد تعیین شده برای هر سال کمتر و از ۸۰ درصد متوسط مزد یا حقوق بیمه شده بیشتر باشد.

متوسط مزد یا حقوق روزانه بیمه شده که مبنای تعیین مقرری بیمه بیکاری است از طریق تقسیم جمع کل دریافتی مبنای کسر حق بیمه ظرف ۹۰ روز قبل از شروع بیکاری بر روزهای کار بیمه شده در این مدت محاسبه می شود.

علل قطع شدن بیمه بیکاری

1- بیمه شده مجددا به کار اشتغال یابد.

2- بیمه شده بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره های کارآموزی یا سوادآموزی خودداری کند.

3-بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری کند.

4-بیمه شده بیکار، مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی و یا از کارافتادگی کلی شود و یا فوت نماید.

5-بیمه شده با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار اولیه برگردد.

6-مدت زمان استحقاقی بیمه شده برای دریافت مقرری بیمه بیکاری خاتمه یابد.

 

برای دریافت پاسخ تمامی سؤالات حقوقی خود با یکی از طرق ذیل با اینجانب تماس حاصل نمائید

گردآورنده: احمد باقری وکیل پایه یک دادگستری

شماره تماس و تلگرام: 13 98 119 0914

EMAIL: Bageri.lawyer1982@gmail.com

جهت اطلاع از سایر مطالب، به سایت مشاوره دات نت به نشانی ذیل و پروفایل و وبلاگ اینجانب مراجعه نمائید.

http://www.moshavere.net/bagerilawyer