استراتژی در زمان دفاع از شاکی
اولاً سعی کنید هیچ ابهامی در پرونده وجود نداشته باشد ثانیاً کنترل ابلاغهاست اعم از متهم،شاکی خصوصی،نماینده دادستان،کارشناسان و ... است اگر درست انجام نشده باشد به دادگاه تذکر دهید، پیش بینی استراتژی دفاعیات متهم و وکیلش مرحله بعدی شناسایی های قبل از جلسه است که شامل افراد و محل میشود، افراد شامل رئیس دادگاه،منشی مدیر دفتر و ... ویژگیهای خلقی ، عادات بخصوص در مورد رئیس دادگاه ؛ شناسایی محل عبارتست از اینکه بخصوص اگر به شهرستان میروید فاصله محل اقامت با دادگاه را قبلاً گمانه زنی کنید که دیر نرسید بعد هم خود دادگاه را ببینید.
جلسه نهایی با موکل قبل از جلسه
مباحث گذشته را کاملاً برسی کنید و تذکر دهید به کسی مراجعه نکند و اگر طرف دعوا وکیل دارد به او تذکر دهید اگرکوچکترین اساعه ادبی شود بلافاصله استعفا میدهید در این جلسه استراتژی خود را بطور صریح مشخص میکنید و به موکل تفهیم کنید از این خط خارج نشود و به او تذکر دهید سعی کند در مختصرترین کلمات پاسخ دهد مثل بلی و خیر.
آمادگیهای وکیل قبل از جلسه
پیش از جلسه وکیل باید تمام آنچه را که قرار است بدان استناد کند بررسی و تحلیل کند یکبار دیگر کیفرخواست مواد استنادی نظرات مشورتی و ... را تحلیل نماید وکیل می بایست در روز موعود استراحت کافی انجام دهد کم خوابی حضور ذهن را کم میکند مطلب دیگر اینست که آیا لایحه ای باید تهیه کرد در دادگاه جنائی؟ تهیه لایحه لازم نیست و تنها باید ذهن خود را مرتب و منظم کنید چونکه دادرسی جنائی قابل پیش بینی نیست و ممکن است لایحه ناقص باشد و اگر بخواهید لایحه بدهید در پایان جلسه اعلام کنید.
جلسه دادگاه را بموقع حاضر شوید نه خیلی زود و نه خیلی دیر، در موقع حضور در دادگاه کنار موکل نشسته و یادداشتها در معرض دید نباشد در مقام خطاب، محترمانه در حال ایستاده دفاع کنید (تذکر: در مورد لایحه مبادا لایحه ای تهیه کنید و دو سه روز قبل از جلسه در پرونده بگذارید) اگر قرار است سری بودن جلسه را تقاضا کنید همان اول باید اعلام کنید وسط کار بیفایده است در بیانات خود به هیچ وجه الفاظ توهین آمیز علیه کسی بکار نبرید حتی علیه متهم به قتل.
مراحل رسیدگی در دادگاه
طبعاً بیان شکایت، اعلام دادستان و بعد سوال میشود متهم دفاع را قبول دارد یا خیر که اینجا استراتژی دفاع مطرح میشود که شامل برائت بطور کلی ، دفاع مشروع ، معافیت مجازات، تغییر عنوان مجرمانه و تخفیف مجازات است ، اگر بخواهید به شهادت شهود یا کارشناسی استناد کنید قبلاً باید آنها را حاضر کرده باشید در مواقعی امر غیر مترقبه ای پیش می آید مثلاً موکل ناخودآگاه اقرار میکند یا چیزی میگوید که قرار نبوده بگوید در چنین مواردی شما باید تقاضای تنفس کنید چون امر مستحدث و جدیدی است تا با موکل صحبت کنید.
دفاع وکیل دارای چند مرحله است
1- مقدمه : تمهید میکنید آنچه اصل قضیه را قصد دارید مثل حق داشتن وکیل ، تسلیت به طرف مقابل و ...
2- بیان خلاصه ماجرا: شما باید کاملاً به محتویات پرونده وفادار باشید هیچ چیزی را منقلب نکنید دقیقاً آنچه را واقع شده بیان کنید و در عین حال آنچه را به نفع موکل شماست میتوانید پررنگ کنید و نتیجه گیری قطعی نمیکنید.
3- متن اصلی دفاع: مواد کیفرخواست را مبنا قرار دهید و نقد میکنید و دلایل خود را بیان نمایید مثلاً خدشه در نظر شهود ،تکیه بیشتر بر شهودی که بنفع موکل شهادت داده اند ،نفی کردن نظریه کارشناسی اگر موارد خاصی وجود داشته باشد مثل دفاع مشروع، انگیزه خاص و بیان موارد مخففه، استفاده از اشیاء و ابزار زمانش اینجاست حداقل کاری میتوانید بکنید مثلاً کتاب مطرحی یا مصوری را استناد کنید.
4- استنتاج نهایی: از مجموع آنچه که عرضه کردید نتیجه گیری میکنید که ممکن است برائت باشد، معافیت یا تخفیف باشد که در همان زمان استراتژی دفاع تصمیم گرفه و قطعی کرده اید.
5- امضاء صورتجلسه: همیشه همکارانتان را بر خود مقدم بدانید و موقع خروج همکارانتان و طرف مقابل را مقدم داشته و فایده این کار اینست که همه باهم از جلسه بیرون میروید.
اقرار
در مرحله عمل اقرار از ارزش بالایی برخوردار است و اینکه طریقیت دارد یا موضوعیت چندان دردی از موکل دوا نمیکند در بعضی موارد اقرار مقدمه دفاع بعدی است مثل دفاع مشروع بنابراین در اینجا انکار و توسل به دفاع مشروع مانعه الجمع هستند.
شهادت
عندالحاکم بودن آن مهم است شرایط شهادت و جرح شهود را در قانون آیین دادرسی کیفری به دقت مورد توجه قرار دهید گاهی پرسش و پاسخ وکیل و شاهد بدون دخالت دادگاه ادامه پیدا میکند که باید از قبل آمادگی ذهنی داشته باشید تا خرابش نکنید آنچه را که شاهد بدون سوال میگوید خیلی موثرتر از آنست که با سوال شما پاسخ میدهد (نکته: شهودی که در یکجا جمع میشوند تک تک شهادت میدهند و در همان جا می مانند و نباید بیرون بروند و اگر غیر اینصورت باشد حتماً تذکر بدهید) در نهایت در مورد شهادت در دادگاه توجه داشته باشید تشریفات شهادت بسیار مهم است مثل وضو گرفتن و ... موثر است اما در موردی که شهودی را میخواهید به دادگاه ببرید قبلاً با آنها صحبت کنید و این صحبت باعث میشود شما تصمیم بگیرید که آیا از آنها استفاده بکنید یا خیر.
موارد کاربردی در بعضی جرایم
در مورد زنای محصنه چیزهایی که میشود مناقشه کرد خدشه در بلوغ و اختیار ،خدشه در آگاهی فرد به موضوع و حکم،اکراه زانی یا زانیه، مناقشه در دفعات اقرار عندالحاکم مثلاً یکبار در کلانتری و یکبار در دادگاه، مناقشه در تعداد مجالس اقرار که باید در چهار مجلس گرفته شود، بحث تحقق انکار بعد از اقرار در زنای موجب رجم، بحث تحقق توبه، خدشه در تحقق شهادتهایی که منجر به اثبات زنای محصنه شده.
در زنای به عنف بیشتر در مواردی مطرح میشود که شما وکیل شاکی هستید که باید به ادله علمی اکتفا کرد نظریه پزشکی قانونی و بخصوص DNA اگر قابل دسترسی باشد ، مناقشه در تحقق تعریف دخول ، مناقشه در تحقق شرایط احصان در بحث همجنس بازی و لواط.
در قتل اولین مطلب قصد وفقدان عمد است مناقشه در اینکه عملش نوعاً کشنده نبوده و اوصافی که موجب نوعاً کشنده شدن عمل در مجنی علیه وجود نداشته مثل طفولیت ، بیماری و... بحث ادعای مستی، جازم نبودن مدعی ، توجه به جزئیات شهادتها بحث قسامه از جانب ولی دم و...